సంధుల విఙ్ఞానము.,13. ఇకార సంధి..15/3/17
4..ఇకార సంధి
A)సూత్రము:-"ఏమ్యాదుల యిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు"
ఏమి..మఱి..కి(.షష్టీ విభక్తి)..అది..అవి.,ఇది,,ఇవి.,ఏది.,ఏవి..అనేవి ఏమ్యాదులు
"ఇత్తు " అనగా హ్రస్వమైన ఇకారము
"వైకల్పికము" అనగా ఒకసారి సంధి జరుగుట ఒకసారి సంధి జరుగక పోవుట
ఏమి మొదలైన పదాల చివర నున్న హ్రస్వ ఇకారమునకు అచ్చులు పరమైనచో సంధి వికల్పముగా జరుగునని సూత్రార్ధము..సంధి జరుగని యెడల యడాగమము వస్తుంది కదా.
ఏమి+అంటివి
ఏమంటివి....(ఇ+అ---అ) సంధి జరిగిన రూపము
ఏమియంటివి..(ఇ+అ..య) సంధి లేమి యడాగమము
మఱి+ఏమి.,,మఱేమి(ఇ+ఏ--ఏ) సంధి జరిగిన రూపము.
మఱి+ఏమి,,మఱియేమి (ఇ+ఎ--యే) సంధి లేమి యడాగమము
హరికిన్+ఇచ్చె
హరికిచ్చె..(కిన్+ఇ---ఇ) సంధి జరిగిన రూపము(సంధిలో ద్రతము జారిపోయినది
హరికినిచ్చె..(న్+ఇ,,,ని) సంధి జరుగక ద్రుతం సంయోగము
సంధి జరుగక యడాగమము రాదు ఎందువలననగా ద్రుతం పొల్లుహల్లు కావున అచ్చుతో సంయోగము చెంది "హరికినిచ్చె" అయినది.
B) సూత్రము:- "క్రియా పదంబులందిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు" ("క్రియ " అనగా చేసే పనిని గూర్చి తెలియ జేయు పదము )
క్రియా పదాలు హ్రస్వమైన ఇకారాంతములై వాటికి అచ్చులు పరం అయితే సంధి వైకల్పికంగా వస్తుంది అని సూత్రార్ధం.
వచ్చిరి+అప్పుడు
వచ్చిరప్పుడు...,,(&ఇ+అ..అ)..సంధి జరిగినది
వచ్చిరియప్పుడు.,సంధిలేక యడాగమము వచ్చినది
వచ్చితిమి+ఇప్పుడు
వచ్చితిమిప్పుడు (ఇ+ఇ.,ఇ )..సంధి జరిగినది
వచ్చితిమియిప్పుడు (ఇ+ఇ--య ) సంధిలేక యడాగమము వచ్చినది
అయితే ఈ ఇకార సంధి ప్రధమ పురుష, ఉత్తమ పురుష క్రియా పదాలలో మాత్రమే వస్తుంది.
(వాడు,,, అది..వారు ప్రదము పురుష
నేను .,మేము...మనము..,ఉత్తమ పురుష)
వచ్చిరి+అప్పుడ..వచ్చిరప్పుడు "వచ్చిరి" క్రియా పదము
"క్రియా పదంబులందిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు" ఈ సూత్రముతో సంధి జరిగినది
వచ్చిర్+అప్పుడు.,వచ్చిరప్పుడు(ర్+అ..ర) సంధి లేదు (పొల్లు హల్లు అయిన ర్ లో అ సంయోగము చెంది "ర" అయినది)
వచ్చిరి+అప్పుడు.,వచ్చిరి+య్+అప్పుడు.,,వచ్చిరియప్పుడు యడాగమము వచ్చిన రూపము
***********************************************--*******
(** వసరమొచ్చింది కావున "పురుష వాచకాలు"(persons)అనగా నేవో చూద్దాము---"పురుషలు మూడు రకాలు
"నామ యుష్మదస్మదర్ధములందుం బ్రదమ మద్యమోత్తమంబులగు"
నామార్ధములో.,,.ప్రధమ పరుష క్రియ.,ఎక్కడో ఉన్న వారి గురించి
యుష్మదర్ధంలో...మద్యమ పురుష క్రియ..ఎదురుగా ఉన్న వారిని గురించి
అస్మదర్ధంలో...,ఉత్తమ పురుష క్రియ..తనను గురించి తెలియచేస్తుంది
వాడు..,అది...వారు......ప్రధమ పురుష
నీవు..,మిరు..,,,,.మద్యమ పురుష
నేను మేము మనము....ఉత్తమ పురుష
"తానుత్తమ..ఎదుట మద్యమ...ఎక్కడో ప్రధమ"
******************************************************-**
ఇకార సంధి రూపాలు మరికొన్ని రేపు ముచ్చటించుకుందాము
సశేషం...రేపు కలుద్దామా?
4..ఇకార సంధి
A)సూత్రము:-"ఏమ్యాదుల యిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు"
ఏమి..మఱి..కి(.షష్టీ విభక్తి)..అది..అవి.,ఇది,,ఇవి.,ఏది.,ఏవి..అనేవి ఏమ్యాదులు
"ఇత్తు " అనగా హ్రస్వమైన ఇకారము
"వైకల్పికము" అనగా ఒకసారి సంధి జరుగుట ఒకసారి సంధి జరుగక పోవుట
ఏమి మొదలైన పదాల చివర నున్న హ్రస్వ ఇకారమునకు అచ్చులు పరమైనచో సంధి వికల్పముగా జరుగునని సూత్రార్ధము..సంధి జరుగని యెడల యడాగమము వస్తుంది కదా.
ఏమి+అంటివి
ఏమంటివి....(ఇ+అ---అ) సంధి జరిగిన రూపము
ఏమియంటివి..(ఇ+అ..య) సంధి లేమి యడాగమము
మఱి+ఏమి.,,మఱేమి(ఇ+ఏ--ఏ) సంధి జరిగిన రూపము.
మఱి+ఏమి,,మఱియేమి (ఇ+ఎ--యే) సంధి లేమి యడాగమము
హరికిన్+ఇచ్చె
హరికిచ్చె..(కిన్+ఇ---ఇ) సంధి జరిగిన రూపము(సంధిలో ద్రతము జారిపోయినది
హరికినిచ్చె..(న్+ఇ,,,ని) సంధి జరుగక ద్రుతం సంయోగము
సంధి జరుగక యడాగమము రాదు ఎందువలననగా ద్రుతం పొల్లుహల్లు కావున అచ్చుతో సంయోగము చెంది "హరికినిచ్చె" అయినది.
B) సూత్రము:- "క్రియా పదంబులందిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు" ("క్రియ " అనగా చేసే పనిని గూర్చి తెలియ జేయు పదము )
క్రియా పదాలు హ్రస్వమైన ఇకారాంతములై వాటికి అచ్చులు పరం అయితే సంధి వైకల్పికంగా వస్తుంది అని సూత్రార్ధం.
వచ్చిరి+అప్పుడు
వచ్చిరప్పుడు...,,(&ఇ+అ..అ)..సంధి జరిగినది
వచ్చిరియప్పుడు.,సంధిలేక యడాగమము వచ్చినది
వచ్చితిమి+ఇప్పుడు
వచ్చితిమిప్పుడు (ఇ+ఇ.,ఇ )..సంధి జరిగినది
వచ్చితిమియిప్పుడు (ఇ+ఇ--య ) సంధిలేక యడాగమము వచ్చినది
అయితే ఈ ఇకార సంధి ప్రధమ పురుష, ఉత్తమ పురుష క్రియా పదాలలో మాత్రమే వస్తుంది.
(వాడు,,, అది..వారు ప్రదము పురుష
నేను .,మేము...మనము..,ఉత్తమ పురుష)
వచ్చిరి+అప్పుడ..వచ్చిరప్పుడు "వచ్చిరి" క్రియా పదము
"క్రియా పదంబులందిత్తునకు సంధి వైకల్పికముగానగు" ఈ సూత్రముతో సంధి జరిగినది
వచ్చిర్+అప్పుడు.,వచ్చిరప్పుడు(ర్+అ..ర) సంధి లేదు (పొల్లు హల్లు అయిన ర్ లో అ సంయోగము చెంది "ర" అయినది)
వచ్చిరి+అప్పుడు.,వచ్చిరి+య్+అప్పుడు.,,వచ్చిరియప్పుడు యడాగమము వచ్చిన రూపము
***********************************************--*******
(** వసరమొచ్చింది కావున "పురుష వాచకాలు"(persons)అనగా నేవో చూద్దాము---"పురుషలు మూడు రకాలు
"నామ యుష్మదస్మదర్ధములందుం బ్రదమ మద్యమోత్తమంబులగు"
నామార్ధములో.,,.ప్రధమ పరుష క్రియ.,ఎక్కడో ఉన్న వారి గురించి
యుష్మదర్ధంలో...మద్యమ పురుష క్రియ..ఎదురుగా ఉన్న వారిని గురించి
అస్మదర్ధంలో...,ఉత్తమ పురుష క్రియ..తనను గురించి తెలియచేస్తుంది
వాడు..,అది...వారు......ప్రధమ పురుష
నీవు..,మిరు..,,,,.మద్యమ పురుష
నేను మేము మనము....ఉత్తమ పురుష
"తానుత్తమ..ఎదుట మద్యమ...ఎక్కడో ప్రధమ"
******************************************************-**
ఇకార సంధి రూపాలు మరికొన్ని రేపు ముచ్చటించుకుందాము
సశేషం...రేపు కలుద్దామా?
im going to write my 10 class board exams tomorrow.This website helped me very much in learning సంధులు.So thanks to this website.Please try this website,it is very useful.
ReplyDelete