సంధుల విఙ్ఞానము.,12,అకారసంధి విశేషాలు..14/3/17

అకారసంధి(అత్వసంధి)లోమరికొన్ని విశేషాలు గమనిద్దాము

A)"బహుళ గ్రహణము చేత స్త్రీ వాచక తత్సమ సంబోధనాంతంబులకు సంధి లేదు"
బహుళము  అనే పదము వాడుట వలన "స్త్రీలను" అనే బహువచన రూపముతోననియు,తత్సమ శబ్దాలకు సంబోధన చివరగా గల శబ్దాల యందలి అచ్చులకు అచ్చులు పరమైతే సంధి జరగదు అని అర్ధం  సంధి జరుగనిచో  యడాగమం వస్తుంది కదా.

(తత్సమ శబ్దమనగా సంస్కృత శబ్దము కాదు కాని సంస్కృత శబ్దము వంటి  శబ్దమని అర్ధము)

ఉదా.,,
అమ్మ+ఇచ్చెను.,అమ్మయిచ్చెను (స్త్రీ వాచకమగుటవలన సంధి లేదు.యడాగమమొచ్చినది)

దూత+ఇతడు,,దూతయితడు  (తత్సమ శబ్దమగుటవలన సంధి లేదు.యడాగమమొచ్చినది)

చెలువుడ+ఉందము..చెలువుడయిందము("చెలువుడ" సంబోధన శబ్దమగుటవలన సంధి లేదు.యడాగమమొచ్చినది)

వీటికి సంధి జరిగినచో...
మమ్మిచ్చెను..
దూతితడు
చెలువుడిందము  అనే దుష్టరూపపదాలొస్తాయి.

B)వెలయాల్వాదుల సంధి లేమి బహుళంబుగానగు

వెల+ఆలు.,...,,అకారసంధి జరగాలి కాని బహుళముగా అకారసంధి జరుగునని చెప్పినందున బహుళములో సంధి రాకపోవటం కూడా భాగమైనందున సంధిలేక యడాగమమొచ్చి

వెల+య్+ఆలు...వెలయాలు  అయినది...

ఓకవేళ సంధి జరిగితే "వెలాలు" అనెడి అనిష్ట రూపం వస్తుంది

C)శ్రేష్టతా వాచకంబులగు "నార్యాంబాద్యర్ధక" శబ్దంబుల పరంబులగుచో ఆన్ని యచ్చులకు సంధి నిత్యము
(ఆర్య+అంబ+ఆది+అర్ధక...ఆర్యాంబాద్యర్ధక)

ఈ  సూత్రము నిత్యవిధిని తెలియజేయుచున్నది.అట్లు తెలియజేయకున్నచో  బహుళమో  వికల్పమో వచ్చినచో
రామ+అయ్య.,,రామయ్య....రామయయ్య  అనే రెండు రూపాలుగా  అవుతుంది

శ్రేష్టతా వాచకాలు:-గొప్పను సూచించే శబ్దాలు..,
శ్రేష్టత్వాన్ని సూచించే  ఆర్య అంబ  మున్నగు శబ్దాలు  అన్ని అచ్చులకు పరమైన సంధి నిత్యముగా జరుగునని అర్థము .

రామ+అయ్య..,రామయ్య(అ+అ)   అకారసంధి నిత్యము

సోమి+అయ్య.,సోమయ్య(ఇ+అ)ఇకారసంధి నిత్యము

సీత+అమ్మ.,,,.,సీతమ్మ   (అ+అ)   అకారసంధి నిత్యము

లక్ష్మి+అమ్మ...లక్ష్మమ్మ   (ఇ+అ)ఇకారసంధి నిత్యము

**ఆది శబ్దములగు అన్న,, అక్క,,,అప్ప..పరమగునప్పుడు అకార  సంధి నిత్యము
రామ+అన్న..,,రామన్న

సీత+అక్క.,,సీతక్క

వెంక+అప్ప,,,వెంకప్ప

(పాల్గొనే మిత్రులందరకు నాదో చిన్న విన్నపము..,,చదివిన వారు ప్రతి ఒక్కరూ ఒక్కో సంధికి  ఒక ఉదాహరణ వ్రాయవలసినదిగా కోరుచున్నాను)

సశేషం...రేపు కలుద్దామా?